milli goshun logo
Soltan Jelaletdin Menguberdä bagyşlanan täze kitap çap edildi
Soltan Jelaletdin Menguberdä bagyşlanan täze kitap çap edildi
13.08.2025 50 Harby Taryh

Golaýda Türkmen döwlet neşirýat gullugy tarapyndan Türkmenistanyň Ylymlar akademiýasynyň Taryh we arheologiýa institutynyň alymlary Orazpolat Ekäýew bilen Rejep Jommyýewiň «Soltan Jelaletdin Menguberdi» atly kitaby neşir edildi. Ömri watansöýüjiligiň, edermenligiň hem-de gaýduwsyzlygyň nusgasyna öwrülen ägirt şahsyýet soltan Jelaletdin Menguberdiniň geçen şöhratly ýolundan söhbet açýan bu kitap beýan ediliş usuly, taryhy maglumatlary, ylmy häsiýeti bilen okyjyny bada-bat özüne çekýär.

Kitabyň birinji baby «Türkmenleriň Horezmşalar — Anuşteginliler imperiýasynyň soltanlarynyň gysgaça beýany» diýlip atlandyrylyp, onda imperiýanyň soltanlary hakynda tä Jelaletdine çenli maglumat berilýär. Kitabyň ikinji babynda Jelaletdiniň Çingiz hanyň goşunlary bilen alyp baran söweşleri beýan edilýär. Bapdan-baba gyzykly wakalary bilen okyjyny özüne çekýän kitabyň üçünji baby soltan Jelaletdiniň taryhy keşbiniň Muhammet an-Nesewiniň eserinde şöhlelendirilişi hakyndadyr. Jelaletdiniň kätibi bolan Muhammet an-Nesewi soltany suratlandyryp, eserinde şeýle ýazypdyr: «Ol garaýagyz, ortadan uzyn boýly ýigitdi, zybany türkmendi, emma pars diline-de suwarady. Onuň batyrlygy, edermenligi barada aýdyp-tükedip bolmaýar, ýöne beýan eden söweşlerimiz hem onuň niçiksi gerçekdiginden habar berýändir. Ol arslanlaryň arslanydy, garadangaýtmaz edermen ýigitleriň içinde iň bir gaýduwsyzydy». Kitapda maglumat berlişine görä, Muhammet an-Nesewiniň eseri soltanyň şahsyýetini dikeltmekde hem-de dogry beýan etmekde ygtybarly çeşmedir.

Kitabyň dördünji babynda soltan Jelaletdiniň taryhy keşbiniň çeper eserlerde beýan edilişiniň teswiri bar. Girişden, dört bapdan hem-de netijeden ybarat bu kitabyň üsti bilen okyjylar soltan Jelaletdin hakda köp gyzykly maglumatlary alyp bilerler.

Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe Gahryman Arkadagymyzyň hem-de hormatly Prezidentimiziň tagallalary bilen milli gahrymanlarymyzyň sarpalanyp, olar hakda şeýle täsirli kitaplaryň halkymyza ýetirilmegi guwandyryjydyr. Munuň özi ýaş nesli watançylyk ruhunda terbiýelemekde, şöhratly taryhymyzy çuňňur öwrenmekde uly ähmiýete eýedir. «Soltan Jelaletdin Menguberdi» atly täze kitap hem bu ugurdaky gymmatly gollanmalaryň biridir.